ترجمه: امیرحسین رجب‌زاده عصارها / کارشناس پژوهشی نور»
ر قصد دارید تکالیف درسی خود را به استادتان تحویل دهید یا می‌خواهید مقاله‌ای به مجلات بفرستید، کمی درنگ کنید و این متن را بخوانید. رعایت کردن پیشنهادهای هشت‌گانۀ زیر، هم به شما کمک می‌کند که مقاله‌ای مشکوک به سرقت علمی، به استاد یا مجلات نفرستید و ندانسته با آبروی خود در محیط دانشگاهی بازی نکنید و هم باعث میشود اثر شما از لحاظ پژوهشی، حرفه‌ای‌تر و باکیفیت‌تر شود:
1- متن را به طور صحیح بازنویسی کنید و طوری به منبع استناد کنید که مشخص باشد کدام بخش از اثر توسط خودتان نوشته و کدام بخش برگرفته از آثار دیگران است.
بازنویسی
به فرایندی گفته میشود که طی آن، شما متون دیگر را به زبان خودتان
می‌نویسید و البته (به صورت درون‌متنی) استناد می‌کنید که از کدام متن این
برداشت را انجام داده‌اید. دقت کنید که خواننده باید کاملاً متوجه شود که
کدام جمله‌ها، عبارات و واژه‌ها از شماست و کدام عبارات از آثار دیگران
برگرفته شده است. اطلاعات بیشتر دربارۀ بازنویسی: اینجا. اطلاعات بیشتر دربارۀ روش‌های استناددهی: اینجا و اینجا.
2- تا جایی که می‌توانید از نقل قول مستقیم کمتر استفاده کنید.
نقل
قول‌های مستقیمی که استفاده می‌کنید، احتمالاً موضوع مورد بحث را خوب
توضیح می‌دهند اما این نقل قول‌های مستقیم کیفیت نوشتۀ شما را بالاتر
نمی‌برند. اگر متنی نوشته‌اید که همه‌اش نقل قول است بدانید که احتمالاً
متن شما شایستۀ یک نمرۀ خوب و عالی نیست؛ باید سعی کنید درک و فهم خودتان
را از موضوع بنویسید. برای درج نقل قول‌های مستقیم باید شرایط آن را رعایت
کرد: یا با استفاده از علامت نقل قول (گیومه) مشخص می‌شوند یا در صورتی که
در حد یک بند (پاراگراف) یا بیشتر باشند، با تورفتگی متن یا تغییر نوع قلم
مثلاً ایتالیک شدن. اطلاعات بیشتر دربارۀ نقل قول مستقیم: اینجا.
3- حتماً منبع هر عکس، نمودار یا شکلی که استفاده کرده‌اید، معرفی کنید (مگر این که خودتان آن را ایجاد کرده باشید).
منظور
از ایجاد کردن این است که خودتان چیز جدیدی خلق کرده باشید. اگر از یک اثر
دیگر اقتباس کرده‌اید یا اثری را ویرایش کرده‌اید، باز هم باید استناد
بدهید. البته باید حواس‌مان باشد که اگر عکس یا نموداری را خودمان تولید
کرده‌ایم و قبلاً آن را در جای دیگری منتشر کرده‌ایم، حتماً باید به آن اثر
قبلی‌مان استناد بدهیم وگرنه متهم به سرقت علمی از خود می‌شویم. اطلاعات
بیشتر دربارۀ سرقت علمی از خود: اینجا.
4- فهرستی از تمام منابعی که استفاده کرده‌اید، در انتهای اثر درج کنید.
شیوه‌ای که بر اساس آن استناددهی را انجام داده‌اید، باید مشخص باشد. برای هر درس شیوه استناددهی را از استاد بپرسید یا از قراردادهای دانشگاه استفاده کنید و برای هر نشریه هم از شیوه‌ای که خود نشریه معرفی کرده، پیروی کنید. برای تکالیف درسی حتماً استناد درون‌متنی و فهرست منابع را تهیه کنید. اگر تکلیف عملی هم ارائه کرده‌اید یادتان باشد که باید تمام منابعی را که از آن‌ها استفاده کرده‌اید، معرفی کنید. استناددهی در تکالیف درسی تمرین بسیار مفید و مهمی است که باعث میشود هنگام نوشتن مقالات علمی، از قبل تمرین کرده باشید و استناد دادن و روش صحیح آن وقت کمتری از شما بگیرد و از این کار کلافه نشوید.
5- منابعی را که استفاده کرده‌اید، برای استفاده و مراجعه‌های بعدی ثبت و ضبط کنید.
به
ویژه که این روزها، بسیاری از منابع الکترونیکی هستند یا قابل تبدیل به
قالب الکترونیکی هستند، حتماً همراه با فایل مقاله یا تکلیف‌تان، فایل‌های
منابع را نگهداری کنید. این کار نوعی مدیریت اطلاعات شخصی است که از
عرف‌های پایه‌ای رفتار دانشگاهی است. هر لحظه که اساتید یا نهاد دانشگاه
منابع مورد استفاده‌تان را از شما بخواهند شما باید بتوانید این منابع را
به آن‌ها ارائه دهید. یکی از راهکارهای مؤثر برای مدیریت اطلاعات‌تان،
استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت منابع و استناددهی مثل پژوهیار، اندنوت و مانند این‌هاست.
6- کپی و پیست نکنید مگر این که ومی برای نقل قول مستقیم وجود داشته باشد.
این نکته بسیار مهم است. اگر از یک منبع کپی و پیست کنید و استناد ندهید، مرتکب محتوارُبایی یا همان سرقت علمی شده‌اید. مهم نیست که عمداً بوده یا سهواً. بسته به شرایط شاید این کار شما به عنوان سوء رفتار دانشگاهی در نظر گرفته شود و برای شما تبعات و جریمه‌های ناگواری در پی داشته باشد.
7- تکالیف و آثار دیگران را به عنوان اثر خودتان ارائه نکنید!
می‌دانید که کپی کردن آثار دیگران سرقت علمی است. به همین ترتیب، اگر مقاله یا تکلیف دیگران را به عنوان اثر خودتان ارائه دهید، سرقت علمی کرده‌اید. به دیگران هم اجازه ندهید که اثر شما را به عنوان اثر خودشان ارائه بدهند. لطفاً در این حوزه مرام نگذارید! اگر نمی‌دانستید بدانید که این کارِ شما، تبانی» است و نوعی سوء رفتار دانشگاهی به شمار می‌رود.
اگر آثار و تکالیف دیگران را ارائه داده‌اید، در حالت خوشبینانه و اگر نگوییم بی‌اخلاقی کرده‌اید، احتمالاً در مدیریت زمان ناموفق بوده‌اید. اگر امکانش هست، کمی وقت بگیرید و کارتان را درست انجام دهید.
8- تکالیف و مقالات مربوط به درس‌ها و واحدهای قبلی‌تان را برای کلاس‌های جدید ارائه نکنید!
اگر کار قبلی خودتان را به عنوان یک تکلیف جدید ارائه دهید، چون در این ارائۀ جدید، شما مدعی هستید که یک اثر جدید ارائه داده‌اید، کارتان غیراخلاقی و تخلف دانشگاهی است. اگر می‌خواهید روی همان موضوع کار کنید، باید تا حد قابل قبولی متن قبلی را تغییر و ارتقاء دهید. یعنی هم پرسش پژوهش جدید داشته باشید، هم روش، ابزار و داده‌های جدید داشته باشید و هم مباحث و نتیجه‌گیری کامل‌تری ارائه دهید.
* این متن، ترجمه‌ای بومی‌سازی‌شده از سیاهۀ جلوگیری از سرقت علمی دانشگاه کرتین استرالیاست.
می‌توانید برای استناد به این مطلب از روش زیر استفاده کنید:
رجب‌زاده عصارها، امیرحسین (1397). راهنمای فوری دانشجویان برای جلوگیری از سرقت علمی. بازیابی روز ماه سال، از http://www.samimnoor.ir/view/fa/ArticleView?itemId=68
درباره این سایت